De eikenprocessierups veroorzaakt al enkele jaren problemen in Nederland vooral in de periode mei tot augustus. De periode van overlast is al bijna voorbij dit jaar, maar omdat er veel vragen over geweest zijn wijden we er in de nieuwsbrief van augustus toch nog aandacht aan. De rups vervelt rond deze tijd tot een onopvallend nachtvlindertje. De rups is vanuit België en Zuid-Nederland nu verspreid over heel Nederland tot in Groningen. Vooral in eiken langs lanen, parken, campings maakt ze haar nesten. In de grotere eikenbossen veroorzaakt ze minder problemen, omdat daar meer natuurlijke vijanden, zoals de sluipwesp zijn. De rups dankt zijn naam aan de lange optocht waarin de rupsen ’s nachts over de zuidkant van de eikenstammen op zoek gaan naar eikenbladeren. Zo’n processie kan wel 10 meter lang worden. De rups veroorzaakt niet alleen schade aan de eikenbomen, maar kan ook gezondheidsproblemen opleveren voor mens en hond.

WAT VEROORZAAKT DE PROBLEMEN?

De volwassen rups is grijs grauw en wordt ongeveer 3,5 cm lang. De brandharen van de rups vormen een gevaar voor de gezondheid. De haren zijn 0,2 tot 0,3 millimeter lang. Elke rups heeft er honderdduizenden tot een miljoen. Het zijn pijlvormige haren, die bij een bedreiging worden afgeschoten. De haren kunnen dan makkelijk de huid, de ogen en de luchtwegen binnendringen. De stoffen die van de haren afkomen veroorzaken een op allergie lijkende huiduitslag, zwellingen, rode ogen en jeuk. In de meeste gevallen verdwijnen de klachten vanzelf. Niet alle individuen zijn even gevoelig voor de brandharen. Wanneer één of meer rupsen in de bek komen of zelfs ingeslikt worden dan kan dat ook nog misselijkheid of een allergische reactie op de slijmvliezen veroorzaken. In zeldzame gevallen kunnen andere verschijnselen ontstaan, namelijk braken, duizeligheid en koorts.

De rupsen hoeven niet te worden aangeraakt om in contact te komen met de brandharen. De haartjes verspreiden zich met de wind en kunnen zo in contact komen met wandelaars of fietsers. De haren verschijnen vanaf ongeveer half mei tot eind juni op de rupsen. De haren blijven ook na het vertrek van de rupsen in de nesten, die aan de stammen en dikke takken hangen, aanwezig. Na jaren kunnen deze nesten bij aanraking nog overlast veroorzaken.

VOORKOMEN VAN PROBLEMEN

Als u het vermoeden heeft dat u eikenprocessierupsen in uw omgeving ziet waarschuw dan de gemeente. De meeste gemeentes hebben een speciaal meldpunt en mensen kunnen daar doorgeven dat ze de rups hebben gesignaleerd of problemen door de rups hebben ervaren. Er wordt dan een bestrijdingsplan gemaakt door de betreffende gemeente. Mocht u ooit het vermoeden hebben dat uw hond contact heeft gehad met deze rups, spoel dan zo snel mogelijk de mond van uw dier met veel water en bel uw dierenarts zodra er symptomen ontstaan. Houd in een verspreidingsgebied uw hond goed (liefst aangelijnd) in de gaten. Laat hem niet in de bermen snuffelen of spelen. De ‘allergische’ reactie kan namelijk dodelijk zijn. Kortom, houd uw dieren uit de buurt van de besmette bomen.

SYMPTOMEN

Er ontstaat zwelling en roodheid van de lippen en het slijmvlies in de bek. De tong kan gaan zwellen en er kunnen blaren ontstaan. De dieren krijgen veel jeuk, gaan kwijlen en kunnen moeite met slikken krijgen. Vaak raken ook de ogen ontstoken. Daarnaast kunnen ze diarree en koorts krijgen. Huidklachten zoals rode bultjes met jeuk bij mensen zijn zeldzaam doordat dieren een vacht hebben.

Niet aangelijnde honden die spelenderwijs nesten in hun bek nemen kunnen gevaar lopen. De verschijnselen ontstaan vaak acuut tot hooguit binnen enkele uren.

Symtomen op en rijtje:

Als we de symptomen op een rijtje zetten die kunnen optreden bij contact met de rups door uw hond dan kunnen we de volgende symptomen zien:

• Gezwollen oedemateuze rode tong
• Gezwollen kop
• Rode ogen, conjunctivitis, uveitis
• Kwijlen, braken
• Slapte, zwakte, sloomheid
• Verhoogde temperatuur
• Diarree
• Moeilijke ademhaling
• Acute heftige jeuk aan de bek, snuit, of ogen
• Huidontstekingen met jeuk of pijn elders op het lichaam (meestal dun behaarde delen)

Het is dan ook zaak om ieder contact van uw dier met de rups te voorkomen. Dit geldt zeker voor paard en hond, een kat zal dit niet zo snel opzoeken. En let op, ook lege nesten kunnen veel brandharen bevatten. 

BEHANDELING

Het is belangrijk als u enkele van bovenstaande verschijnselen bij uw huisdier ziet en het komt mogelijk door de processierups, om dan de bek meteen te spoelen om de brandharen te verwijderen. Draag hierbij handschoenen zodat u zelf geen irritatie op uw huid krijgt. Bij contact via de bek heeft uw hond een enorme drang om zijn bek te “blussen”. Dit zal uw hond doen door continu, en fanatiek, bladeren en gras te eten. Na circa 10 minuten worden deze bladeren en gras als grote slijmbal weer uitgekotst. Dit eten van groen kan enkele uren aanhouden, totdat de meeste haartjes verdwenen zijn. Als u de beschikking heeft over ijsblokjes die gecrushed zijn geef uw hond dan een bak vol. Dit zal heel snel door uw hond opgegeten worden. Herhaal dit totdat uw hond geen interesse meer hierin heeft. Als de klachten blijven neem contact op met een dierenkliniek zodat er een injectie kan worden gegeven tegen de allergische reactie zodat de verschijnselen zo snel mogelijk verdwijnen en niet erger gaan worden.

Grondnesten Eikenprocessierups

(Bron: Dierenkliniek Kortenoord, Wikipedia, internet, Youtube en andere pagina’s)